mutualizm (biyoloji) ne demek?

Mutualizm, farklı türlerden iki canlının karşılıklı yardımlaşarak her iki tarafa da yarar sağlamasına dayalı olan bir ortak yaşam biçimidir. Kendi başlarına da hayatlarını devam ettirme becerisine sahip olan iki canlı bir araya gelerek daha kolay besin bulmasına dayanan bir simbiyotik yaşam biçimidir. Mantarlar ve alglerin oluşturdukları liken birlikleri bunun en bilinen örneğidir. Mantarlar ve algler bir arada bulunurlar ve mantarın gereksinim duyduğu glikoz sağlanırken, algin glikoz sentezlemede ihtiyaç duyduğu karbondioksit sağlamış olur. Termitler odunla beslendikleri halde kendi başlarına bunu hazmedemezler, ancak bağırsaklarında yaşayan kamçılılar salgıladıkları enzimlerle odunu parçalayarak hem kendilerinin hem de termitlerin beslenmesini sağlarlar.

İki farklı organizmanın birbirlerinden fayda sağlamasından oluşan bu yaşam biçimine mutualizm, bu canlılara ise mutualist denilebilir.¹

Mutualizme diğer bir örnek, Afrika'da yaşayan bir kürdan kuşu türüyle gergedan ve benzeri vahşi hayvanlar arasındaki işbirliğidir. Ağaçkakana benzeyen bu kuş, söz konusu yabani hayvanların derileri üzerindeki bit ve keneleri yiyerek gıdasını sağlar. Kuvvetli içgüdüsü ile de yaklaşan düşmanı hissedip bağırarak kaçar ve gıdasını sağladığı hayvanı tehlikeye karşı uyarır.

Ayrıca bakınız

Konuyla ilgili yayınlar

Boucher, D. G., James, S. & Kresler, K. (1984) The ecology of mutualism. Annual Review of Ecology and Systematics, 13: 315-347.
Boucher, D. H. (editor) (1985) The Biology of Mutualism : Ecology and Evolution London : Croom Helm 388 p. ISBN 0-7099-3238-3
Breton, Lorraine M., and John F. Addicott. 1992. Density-Dependent Mutualism in an Aphid-Ant Interaction. Ecology (journal), Vol. 73, No. 6, pp. 2175–2180.
Bronstein, JL. 1994. Our current understanding of mutualism. Quarterly Review of Biology 69 (1): 31-51 March 1994
Bronstein JL. 2001. The costs of mutualism. American Zoologist 41 (4): 825-839 S
DeVries, PJ; and Baker, I. 1989. Butterfly exploitation of an ant-plant mutualism: Adding insult of herbivory. Journal of the New York Entomological Society [J. N.Y. ENTOMOL. SOC.]. Vol. 97, no. 3, pp. 332–340.
Hoeksema, J.D. & E.M. Bruna. 2000. Pursuing the big questions about interspecific mutualism: a review of theoretical approaches .Oecologia 125:321-330
Jahn, G.C. and J.W. Beardsley. 2000. Interactions of ants (Hymenoptera: Formicidae) and mealybugs (Homoptera: Pseudococcidae) on pineapple. Proceedings of the Hawaiian Entomological Society 34: 181-185.
Jahn, Gary C., J. W. Beardsley and H. González-Hernández 2003. A review of the association of ants with mealybug wilt disease of pineapple. Proceedings of the Hawaiian Entomological Society. 36:9-28.
Noe, R. & P. Hammerstein. 1994. Biological markets: supply and demand determine the effect of partner choice in cooperation, mutualism and mating.Behavioral Ecology and Sociobiology 35:1-11
Ollerton, J. 2006. "Biological Barter": Patterns of Specialization Compared across Different Mutualisms. pp. 411–435 in: Waser, N.M. & Ollerton, J. (Eds) Plant-Pollinator Interactions: From Specialization to Generalization. University of Chicago Press. ISBN 9780226874005
Paszkowski, U. 2006. Mutualism and parasitism: the yin and yang of plant symbioses. Current Opinion in Plant Biology 9 (4): 364-370. (doi:10.1016/j.pbi.2006.05.008. PMID 16713732
Porat, D. & Chadwick-Furman, N. E. 2005. Effects of anemonefish on giant sea anemones: ammonium uptake,zooxanthella content and tissue regeneration. Mar. Freshw. Behav. Phys. 38, 43–51. (doi:10.1080/102362405000 57929)
Thompson, J. N. 2005. The Geographic Mosaic of Coevolution. University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-79762-5
Wright, David Hamilton. 1989. A Simple, Stable Model of Mutualism Incorporating Handling Time. The American Naturalist, Vol. 134, No. 4, pp. 664–667.